Ryzyka biznesowe

Ryzyka operacyjne

Legenda: Poziom istotności ryzyka: niski ; średni ; wysoki

Prawdopodobieństwo materializacji ryzyka: niskie ; średnie ; wysokie

Zmiana poziomu ryzyka względem poprzedniego roku: wzrost ; spadek ; bez zmian

Opis zakresu zmian i wpływu istotnych ryzyk operacyjnych na GK PGNiG

Ryzyko	Opis ryzyka
Odkrycia i szacowanie zasobów Polska: Norwegia: Libia:	Działalność poszukiwawcza obarczona jest przede wszystkim ryzykiem braku odkrycia złoża, tzw. ryzykiem poszukiwawczym – nie w każdym zidentyfikowanym potencjalnym obiekcie złożowym istnieje nagromadzenie węglowodorów spełniające kryteria definicji złoża. Ponadto, ilość i jakość nagromadzonych węglowodorów mogą być inne od szacowanych. W sytuacji, gdy wyniki zakończonej sukcesem działalności poszukiwawczej w postaci udokumentowanych nowych zasobów nie zrównoważą wydobycia z obecnych złóż, udokumentowane zasoby wydobywalne w złożach GK PGNiG będą zmniejszać się wraz z ich postępującą eksploatacją. Wielkości zasobów i prognozy wydobycia są obarczone błędami wynikającymi z niedoskonałości sprzętu oraz technologii, które wpływają na jakość uzyskiwanych informacji geologiczno-złożowych. Niezależnie od stosowanych metod, dane w zakresie ilości i jakości ekonomicznie opłacalnych do eksploatacji zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej mają zawsze charakter szacunkowy. Rzeczywista produkcja, przychody i koszty w odniesieniu do złóż mogą różnić się w poważnym stopniu od dokonanych szacunków. Powyższe ryzyko ma szczególne znaczenie z tego względu, że w cyklu produkcji ze złoża okres od rozpoczęcia poszukiwania do udostępnienia złoża do eksploatacji trwa 6-8 lat, a wydobycie z tego złoża zamyka się w okresie 10-40 lat. Określone w trakcie dokumentowania parametry złóż są weryfikowane podczas eksploatacji. Każda ujemna korekta wielkości zasobów czy wielkości wydobycia może prowadzić do zmniejszenia przychodów, a przez to wpłynąć negatywnie na wyniki ekonomiczne GK PGNiG.
Koszty prac poszukiwawczych	Na kapitałochłonność prac poszukiwawczych mają wpływ ceny nośników energii, materiałów oraz koszty usług obcych, w tym transportu. Koszty prac poszukiwawczych są szczególnie wrażliwe na poziom cen stali, które przekładają się na ceny rur okładzinowych i wydobywczych, stosowanych w pracach wiertniczych. Wzrost cen energii i materiałów powoduje wzrost kosztów prac poszukiwawczych. Istotny wpływ na rentowność zagranicznych projektów poszukiwawczych mają ceny produktów ropopochodnych oraz wahania kursów walutowych. W celu obniżenia kosztów Spółka poszukuje nowych źródeł dostaw, planuje łańcuchy dostaw z wyprzedzeniem oraz negocjuje kontrakty.
Opóźnienia prac Polska i zagranica: Norwegia:	Uzyskanie koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, przy uwzględnieniu przepisów prawa krajowego, trwa od jednego do półtora roku. W działalności zagranicznej okres oczekiwania na ratyfikowanie kontraktu po wygraniu przetargu na koncesje może trwać nawet dwa lata. Powyższe czynniki stwarzają ryzyko opóźnień prac poszukiwawczych. Przeszkody w aspekcie formalno-prawnym, niezależne od PGNiG, są związane m.in. z: brakiem lub zmianą uchwalonych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPZP) przez jednostki samorządu terytorialnego; problemami z wprowadzeniem inwestycji do MPZP; uzyskiwaniem decyzji administracyjnych (w tym środowiskowych) lub innych formalno-prawnych (pozwolenie na budowę); zmianami aktualnej koncepcji projektu inwestycyjnego; trudnościami z uzyskiwaniem zgód właścicieli gruntów na wejście w teren. Są to czynniki istotnie opóźniające działania inwestycyjne i wejście w teren z pracami budowlanymi. Ponadto, obowiązek stosowania przez PGNiG ustawy Prawo zamówień publicznych często wpływa na wydłużenie procedury przetargowej. Przedłużający się proces inwestycyjny zwiększa ryzyko związane z szacowaniem nakładów na prace inwestycyjne
Ograniczone możliwości rynku wykonawców inwestycji	Ryzyko w dużej mierze wynika z ograniczonej liczby wykwalifikowanych wykonawców świadczących niejednokrotnie usługi i dostawy o charakterze specjalistycznym jak również pogorszenia konkurencyjności na rynku wykonawców, wzrostu kosztów pracy, cen materiałów i usług. Dodatkowym czynnikiem generującym ryzyko są zmniejszone możliwości terminowego zaspokojenia potrzeb klientów, w związku ze zmianami gospodarczymi i wymuszonymi zmianami organizacyjnymi, wynikającymi z pandemii COVID-19. Konsekwencją materializacji ryzyka może być opóźnienie w realizacji kluczowych inwestycji, w szczególności związanych z zakupem wyspecjalizowanych narzędzi i urządzeń od podmiotów, mających zakłady produkcyjne w krajach, które w znacznym stopniu ucierpiały w wyniku globalnej pandemii. Również oznaką materializacji ryzyka może być zmniejszenie konkurencyjności na rynku w zakresie wykonawców i dostawców, w związku z ograniczeniem mocy przerobowych zakładów pracy lub ich zamknięciem (z powodu wdrożenia niezbędnego ograniczenia kosztów). Ryzyko to wynikać może z niedostatecznej liczby wykwalifikowanych wykonawców, pogorszenia konkurencyjności na rynku wykonawców, wzrostu kosztów pracy, cen materiałów i usług.
Przepisy w zakresie bezpieczeństwa, ochrony środowiska i zdrowia W segmencie Poszukiwanie i Wydobycie: Polska: Norwegia: W segmencie Obrót i Magazynowanie	Dostosowanie do regulacji ochrony środowiska w Polsce i za granicą może znacząco zwiększyć koszty działalności GK PGNiG. Aktualnie GK PGNiG ponosi znaczne nakłady kapitałowe i koszty w celu dostosowania swojej działalności do coraz bardziej skomplikowanych wymagających regulacji odnoszących się do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska naturalnego. Działalność wydobywcza prowadzona na morzu obarczona jest istotnym ryzykiem zanieczyszczenia środowiska na skutek wycieku ropy do morza. Ryzyko jest na bieżąco monitorowane i operatorzy złóż wprowadzają szereg barier i rozwiązań technicznych, mających zminimalizować takie ryzyko.
Nieprzewidziane zdarzenia i awarie W segmencie Poszukiwanie i Wydobycie Polska: Norwegia: Wytwarzanie	Eksploatowane przez GK PGNiG złoża węglowodorów znajdują się często na dużych głębokościach, co związane jest z występowaniem w nich bardzo wysokich ciśnień, dodatkowo wiele złóż w składzie chemicznym zawiera siarkowodór. Powyższe czynniki stanowią podwyższone ryzyko wystąpienia erupcji lub wycieku węglowodorów, co z kolei może powodować zagrożenie dla ludzi (pracowników i okolicznych mieszkańców) i środowiska naturalnego, a także urządzeń produkcyjnych. Zagrożenia naturalne oraz epidemiologiczne: W krajach w których PGNiG prowadzi prace poszukiwawczo-wydobywcze można się spodziewać zagrożeń naturalnych takich jak: ryzyko klimatyczne, ryzyko wystąpienia katastrofy naturalnej, wystąpienie silnych wiatrów, powodzi, osunięcia ziemi, wysokie temperatury, trzęsienia ziemi, jadowita fauna i trująca flora. Takie zagrożenia prowadzą do opóźnienia lub wstrzymania prac co skutkuje zwiększeniem kosztów na środki zaradcze oraz ogromnym ryzykiem finansowym dla Spółki. Należy liczyć się również z możliwością wystąpienia sytuacji kryzysowej np. pandemii związanej z chorobami zakaźnymi. Wystąpienie lub możliwość wystąpienia zachorowania np. na COVID-19 u pracowników prowadzi do ograniczona dostępność wykwalifikowanej kadry, eliminacji załogi wykonującej prace a następnie do opóźnienia lub wstrzymania prac. Sytuacja epidemiczna, zaistniała z powodu wystąpienia wirusa SARS-CoV-2, skutkuje zagrożeniem zdrowia pracowników oraz realizacji celów PGNiG TERMIKA SA. Sporządzono operacyjne plany ciągłości działań w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19. Powołano zespół koordynujący funkcjonowanie Spółki w warunkach pandemii. Wprowadzono szereg działań zapobiegawczych, w szczególności w zakresie organizacji pracy oraz stosowania rygoru sanitarnego.
Ryzyko wypowiedzenia umowy EPSA Libia	Umowa ustanawia zobowiązania do wykonania określonych prac poszukiwawczych w zdefiniowanych okresie. Stan siły wyższej zawiesza bieg terminu realizacji zobowiązań poszukiwawczych. Kierownictwo NOC, powołując się na stabilizację sytuacji politycznej, może nakazać wznowienie prac poszukiwawczych, a w przypadku braku podjęcia działań przez spółkę może uznać, że ma miejsce nie wykonywanie zobowiązań z umowy EPSA I wypowiedzieć umowę przejmując prawa do koncesji i wszystkich wyników dotychczasowych prac i analiz oraz skorzystać z gwarancji wystawionej przez PGNiG S.A. dla NOC na zabezpieczenie realizacji prac przez PGNiG UNA.
Zmiany prawne Polska i zagranica: Norwegia:	W niektórych krajach następują częste i niespodziewane zmiany przepisów prawnych, które powodują utrudnienia w działalności poszukiwawczo-wydobywczej. Może to być szczególnie niebezpieczne w krajach, gdzie zmiany prawa podporządkowane są decyzjom autorytarnych rządów.
Sytuacja polityczno-gospodarcza Polska: Norwegia: Libia:	W państwach, w których GK PGNiG prowadzi działalność poszukiwawczo-wydobywczą, istnieje ryzyko konfliktów zbrojnych oraz ataków terrorystycznych, których efektem może być ograniczenie, zawieszenie lub zaprzestanie tej działalności. Istotnym zagrożeniem związanym z występowaniem działań wojennych są embarga oraz kryzysy humanitarne. Mogą one mieć wpływ na ciągłość działań biznesowych Spółki oraz powodować utratę lub ograniczenie możliwości celów strategicznych. Konflikty zbrojne mogą powodować deficyt podażowy gazu i ropy naftowej na rynku europejskim przekładający się na szoki cenowe tych surowców. W rejonach działalności GK PGNiG istnieje także ryzyko destabilizacji społecznej i politycznej. Zmiany ekip rządzących mogą doprowadzić do wstrzymywania wydawania zezwoleń przez administrację rządową odnośnie działalności naftowej. Ponadto, w krajach tych istnieje ryzyko wybuchu konfliktów wewnętrznych i niepokojów społecznych spowodowane złą sytuacją socjalną i demograficzną ludności zamieszkującej te państwa. W przypadku wystąpienia tych czynników ryzyka działalność Spółki może być ograniczona, zawieszona lub wstrzymana. W niektórych krajach działalność firm poszukiwawczych utrudnia brak odpowiedniej infrastruktury, co stwarza potencjalne problemy z dostarczaniem sprzętu, ludzi i materiałów w rejon działalności poszukiwawczej. Mogą również wystąpić problemy z transportem zaopatrzenia oraz trudności z zapewnieniem odpowiednich standardów opieki medycznej. Występowanie powyższych czynników ryzyka może wpłynąć na ograniczenie lub zawieszenie działalności poszukiwawczej. Uwarunkowania kulturowe. W krajach gdzie dużą rolę odgrywa ekstremizm religijny łatwiej jest zakłócić procesy poszukiwawczo wydobywcze ze względu na różnice religijno- kulturowe skutkiem czego może być: opóźnienie/brak możliwości realizacji prac PGNiG; zagrożenie bezpieczeństwa pracowników; konieczność ponoszenia zwiększonych nakładów finansowych na kilkustopniową ochronę; podtrzymywanie dobrych relacji z lokalną społecznością oraz pomoc infrastrukturalna dla lokalnej społeczności. Niski poziom bezpieczeństwa w Libii spowodował zgłoszenie w sierpniu 2014 roku siły wyższej w projekcie i zawieszenie działań, obecnie jest to kluczowy czynnik wstrzymujący powrót do realizacji zobowiązań poszukiwawczych. Postępująca od połowy 2020 roku stabilizacja sytuacji politycznej w Libii oraz oczekiwane wybory parlamentarne i prezydenckie stwarzają nadzieję na wznowienie prac poszukiwawczych.
Opór społeczny W segmaencie Poszukiwanie i Wydobycie Polska i zagranica: W segmencie Obrót i Magazynowanie	Protesty mieszkańców rejonów, w których prowadzone były prace wiertnicze dotyczą m.in. hałasu emitowanego przez pracujące całą dobę urządzenia wiertnicze, wzmożony ruch pojazdów oraz niszczenie dróg, a także obawy przed zanieczyszczeniem środowiska (woda, gleba). Konsekwencją protestów są opóźnienia / wstrzymania prac wiertniczych, przedłużanie się procedur administracyjnych oraz osłabienie wizerunku Spółki. W celu minimalizacji ryzyka analizuje się poszczególne lokalizacje odwiertów pod względem potencjalnych konfliktów, prowadzi się kampanie informacyjne dostosowane do danych sytuacji. Zjawiskiem coraz częstszym jest oczekiwanie na bezpośrednie korzyści przez społeczności lokalne. Sprawy własnościowe. W krajach rolniczych a zwłaszcza tych słabo rozwiniętych istotnym czynnikiem ograniczającym dostęp terenów do prowadzenia poszukiwań jest silne przywiązanie do własności ziemi posiadanej przez wiele pokoleń
Ryzyko finansowe w segmencie Poszukiwanie i Wydobycie Libia	Związane z brakiem wystarczających środków na finalizację prac poszukiwawczych oraz na inwestycje przygotowujące do rozpoczęcia eksploatacji. Działalność PGNiG UNA w Libii jest finansowana w całości ze środków jedynego Wspólnika (PGNiG SA). Brak wystarczających środków finansowych może spowodować zmaterializowanie się ryzyka wypowiedzenia umowy EPSA i skorzystania przez NOC z gwarancji wystawionej przez PGNiG S.A.
Cyfryzacja złóż GK PGNiG:	Proces cyfryzacji złóż i optymalizacji wydobycia obarczony jest ryzykiem związanym z rozproszeniem danych z obszaru PiW, spowodowanym głównie brakiem uporządkowanej ciągłości gromadzenia tych danych. Skutkuje to ich różną jakością i formatem, a co za tym idzie koniecznością weryfikacji wielu źródeł oraz czasochłonnością i pracochłonnością unifikacji i centralizacji danych. Ponadto istnieje ryzyko zaprzestania wsparcia dla standardowych licencji z segmentu PiW, spowodowany rozwojem technologii w kierunku rozwiązań chmurowych, co może to skutkować brakiem wsparcia technicznego I brakiem możliwości aktualizacji wersji programów dziedzinowych dla segmentu PiW. Kolejnym zagrożeniem jest ograniczona moc obliczeniowa dla budowy modeli do której przyczyniają się częste zmiany technologiczne, wymuszające zastosowanie sprzętu o wyższych parametrach, które mogą doprowadzić do ograniczenia możliwości analitycznych, wydłużenia czasu generowania informacji zarządczej i w konsekwencji do wstrzymania lub opóźnienia prac PGNiG.
Konkurencja W segmencie Poszukiwanie i Wydobycie Norwegia: W segmencie Obrót i Magazynowanie Obrót hurtowy: PGNiG OD:	W segmencie Poszukiwanie i Wydobycie: Zarówno w kraju, jak i za granicą istnieje ryzyko wystąpienia konkurencji ze strony innych firm w zakresie nabywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż, choć należy podkreślić, że w ciągu ostatniego roku ryzyko to znaczącą zmalało na rynku krajowym. Niektórzy konkurenci PGNiG, zwłaszcza działający globalnie, posiadają silną pozycję rynkową oraz większe niż PGNiG zasoby finansowe. W rezultacie istnieje prawdopodobieństwo, że firmy te przystąpią do przetargów i będą w stanie nabyć koncesje o dobrych perspektywach poszukiwawczych, oferując lepsze warunki, niż pozwalają na to zasoby finansowe i ludzkie PGNiG. Przewaga ta jest szczególnie istotna na arenie międzynarodowej. Podmioty konkurencyjne podobnie jak w latach poprzednich intensyfikują działania w zakresie sprzedaży paliwa gazowego – konkurują ceną paliwa gazowego bądź łączą w swej ofercie sprzedaż gazu ziemnego i energii elektrycznej. Na uwagę zasługuje też rosnąca aktywność na rynku gazu ziemnego w Polsce największych spółek energetycznych w kraju. W związku z utrzymującą się (na podstawie danych URE) tendencją liczby zmian sprzedawcy, należy przyjąć, że liczba ta w kolejnych latach może się zwiększać. Sytuacja na rynku krajowym skutkuje zmianami w otoczeniu konkurencyjnym, szereg mniejszych sprzedawców zaprzestało działania na polskim rynku. Z drugiej strony dynamika cen może w niedalekiej przyszłości kreować nowe zagrożenia i możliwości wejścia na polski rynek nowych podmiotów. Na stałą uwagę zasługuje utrzymująca się aktywność na rynku gazu ziemnego w Polsce największych krajowych spółek energetycznych.
Administracyjne ustalanie cen gazu ziemnego i liberalizacja rynku gazu w Polsce	Obrót gazem ziemnym prowadzony na giełdowym rynku gazu ziemnego zwolniony jest z obowiązku taryfowania. W związku z postępującym procesem liberalizacji rynku gazu w Polsce nastąpiło stopniowe uwolnienie cen gazu dla odbiorców. W pierwszej kolejności zwolnieni zostali odbiorcy hurtowi oraz odbiorcy biznesowi. Aktualnie sprzedaż w Polsce do największych odbiorców odbywa się na zasadach rynkowych, czy to poprzez TGE, czy też z uwzględnieniem rynkowych indeksów cenowych. Ze względu na fakt iż struktura sprzedażowa nie ma idealnego pokrycia w strukturze zakupu (m.in. poprzez wydobycie własne) oraz to, że ceny na poszczególnych rynkach mogą się różnić istnieje ryzyko nietrafionego oszacowania wysokości kosztów i przychodów, co może niekorzystnie wpłynąć na wyniki finansowe. Kluczowym czynnikiem wpływającym na działalność regulowaną PGNiG OD jest uzależnienie przychodów spółki m.in. od taryf zatwierdzanych przez Prezesa URE. Poziom taryf decyduje o możliwości uzyskania przychodów pokrywających ponoszone koszty uzasadnione wraz ze zwrotem z zaangażowanego kapitału. W obecnych warunkach znacząca wielkość tych przychodów jest zależna od cen sprzedaży paliwa gazowego i podlega regulacji, której zasady zostały w 2021 i 2022 zmodyfikowane. W celu ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych przed skokowym wzrostem cen gazu ziemnego w grudniu 2021 r. do ustawy – Prawo energetyczne został wprowadzony mechanizm rozłożenia w czasie wzrostu cen taryfowych gazu ziemnego (art. 62f). Kolejne zmiany ustawodawcze nakładające na PGNiG dodatkowe obowiązki i wymagania zmierzają do ochrony odbiorców gazu ziemnego szczególnie narażonych na skutki wzrostu cen poszerzając zakres stosowania cen taryfowych. Nowe regulacje zakładają osiągnięcie celu w postaci ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych oraz odbiorców realizujących zadania z zakresu użyteczności publicznej, przy jednoczesnym wprowadzeniu rekompensat dla sprzedawców gazu prowadzących sprzedaż do odbiorców taryfowych.
Kontrakty na dostawę gazu na zasadach take or pay	PGNiG jest stroną kontraktów długoterminowych na dostawę paliwa gazowego do Polski posiadających tzw. klauzulę take or pay. Spółka dba o należyte wypełnienie zobowiązań z nich wynikających. Przy założeniu utrzymania portfela klientów PGNiG na dotychczasowym poziomie realizacja tychże kontraktów w ilościach określonych w odpowiednich klauzulach take or pay oznaczać będzie optymalizację zakupów wolumenów gazu wynikających z zawartych kontraktów długoterminowych i wolumenów z dostaw gazu spotowego, w tym dostaw LNG. W przypadku utraty rynku przez PGNiG istnieje ryzyko konieczności szukania nowych możliwości zagospodarowania nadwyżek gazu w portfelu.
Cena gazu ziemnego na rynku	Rosnące koszty pozyskania gazu ziemnego na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Od początku 2021 r. obserwowany jest bezprecedensowy wzrost cen gazu ziemnego w całej Europie. Na wysokie ceny paliwa gazowego wpływ ma suma czynników makroekonomicznych oraz geopolitycznych, dlatego sytuacja na światowych rynkach ma bezpośrednie przełożenie na ceny gazu w Polsce. Notowania gazu na Towarowej Giełdzie Energii w Warszawie są skorelowane z cenami tego paliwa na rynkach Europy Zachodniej, zwłaszcza niemieckim i holenderskim. Bezprecedensowe w historii skokowe wzrosty cen paliwa gazowego to problem globalny i niezwykle złożony. W 2021 roku gospodarki poszczególnych państw, m.in. na skutek wychodzenia z lockdownów spowodowanych pandemią, zaczęły się dynamicznie rozwijać, co stało się jednym z ważnych czynników wzrostu cen, w ujęciu globalnym. W przypadku Europy zbiegło się to także z bardzo niskim poziomem zapełnienia magazynów gazu po mroźnej zimie z przełomu lat 2020 i 2021 oraz problemem niewystarczającej podaży gazu ziemnego, wynikającym przede wszystkim z działań rosyjskiego Gazpromu. Główny dostawca gazu do Europy nie korzystał w pełni z istniejących możliwości technicznych tranzytu gazu w kierunku zachodnim oraz nie zapełnia w sposób wystarczający swoich magazynów w Europie Zachodniej przed zimą. Kumulacja tych wszystkich niekorzystnych czynników przyczyniła się do rekordowego wzrostu cen w ostatnich 12 miesiącach. Dla PGNiG OD, która zajmuje się jego sprzedażą na rynku detalicznym przekłada się to na wzrost kosztów pozyskania paliwa. Konieczność podniesienia cen sprzedaży może wpływać negatywnie na wizerunek Spółki i perspektywy rozwoju rynku detalicznego.
Cena energii elektrycznej	Zmienność ceny energii elektrycznej jest jednym z podstawowych czynników ryzyka oddziałujących na wynik finansowy Spółki. Ryzyko to jest ograniczane poprzez stosowanie zróżnicowanych kontraktów: zarówno SPOT jak i forward mających na celu zabezpieczenie prognozowanej ekspozycji spółki, przy określonym tempie i horyzoncie prowadzenia zabezpieczeń. W roku 2021 zaobserwowane zostały niespotykane do tej pory wzrosty cen: kontrakt roczny na najbliższy rok kalendarzowy, w grudniu 2021 r. notowany był powyżej 900 PLN/MWh. W kolejnym roku. cena energii elektrycznej będzie także podlegać dużym zmianom, zależnym między innymi od: wahań cen uprawnień do emisji CO₂, udziału energii odnawialnej w generacji energii elektrycznej w Polsce, zmiany salda wymiany transgranicznej energii elektrycznej. Zmienność ceny energii elektrycznej jest również jednym z podstawowych czynników ryzyka oddziałujących na wynik finansowy segmentu Wytwarzanie. Sprzedaż energii elektrycznej podlega zasadom ograniczającym ekspozycję na jej zmienność. Negatywny wpływ niższych cen na wyniki ogranicza sprzedaż w powiązaniu z zakupem uprawnień do emisji CO2.
Cena uprawnień do emisji CO₂	Spółka dokonuje zakupów uprawnień do emisji CO₂ w ilościach stanowiących różnicę pomiędzy emisją, a przydziałem bezpłatnych uprawnień do emisji CO₂. Zakup uprawnień do emisji CO₂ odbywa się zgodnie z określonymi w Spółce zasadami, określającymi horyzont dokonywanych zakupów oraz tempo zabezpieczania otwartej pozycji. W 2021 r. ceny uprawnień do emisji CO₂ wzrosły (średnia ważona z giełd ICE i EEX wyniosła 59,41 EUR/t), zaś w grudniu 2021 cena uprawnień przekroczyła 80 EUR/t. W kolejnym roku cena uprawnień do emisji CO₂ będzie w głównej mierze zależeć od udziału źródeł konwencjonalnych w strukturze produkcji energii elektrycznej, który jest pochodną produktywności odnawialnych źródeł energii oraz marżowości źródeł wytwórczych opartych o węgiel kamienny, węgiel brunatny i gaz ziemny.
Ceny paliw	W segmencie Wytwarzanie do produkcji ciepła i energii elektrycznej wykorzystywane są głównie węgiel, gaz i biomasa. Powiązywanie czasowe sprzedaży energii elektrycznej i certyfikatów pochodzenia energii z zakupem paliw umożliwia w pewnym stopniu ograniczanie negatywnego wpływu wzrostu cen paliw na wyniki.
Realizacja zakupu i dostawy węgla	Zakupy węgla dokonywane są głównie poprzez kontraktowanie z odpowiednim wyprzedzeniem i ukierunkowane na utrzymywanie strategicznych zapasów węgla na poziomie przekraczającym zapas wymagany Rozporządzeniem Ministra Gospodarki. Zakupy usługi przewozu węgla są dokonywane zgodnie z ustawą Prawo Zamówień Publicznych. Umowy na zakup i dostawę węgla mogą nie być w pełni realizowane (taka sytuacja miała miejsce w 2021 r.).
Ryzyko wolumenu	Wielkość sprzedaży ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu zależy w okresie grzewczym od warunków pogodowych. Występujące wyższe od średnich temperatury powietrza skutkują niższą sprzedażą i w efekcie obniżeniem wyniku PGNiG TERMIKA SA. W związku z występowaniem ryzyka wolumenu Spółka dostosowuje plany produkcyjne do trendów klimatycznych.
Dostosowanie do wymagań BAT	Kolejnym etapem po dostosowaniu instalacji do wymagań wynikających bezpośrednio ze wskazanych w Dyrektywie w sprawie emisji przemysłowych (IED) standardów emisyjnych, jest dostosowanie do tzw. granicznych wielkości emisyjnych wprowadzonych decyzją ustanawiającą Konkluzje BAT dla dużych obiektów energetycznego spalania. Termin dostosowania upłynął z dniem 17 sierpnia 2021 r. lub w przypadku jednostek objętych derogacjami określonymi w IED – po zakończeniu ich trwania. W celu wypełnienia powyższego obowiązku sformułowano założenia planu inwestycyjnego PGNiG TERMIKA, gwarantujące spełnienie parametrów emisyjnych i technologicznych dokumentu Konkluzji BAT. Proces uzyskiwania zmian pozwoleń zintegrowanych w zakresie dostosowania instalacji do BAT zakończył się. Kluczowa jest terminowa realizacja inwestycji. Prowadzone jest bieżące monitorowanie procesu wdrożenia postanowień Konkluzji BAT oraz wyjaśnianie wątpliwości interpretacyjnych.
Ograniczenia rozwoju rynku w aspekcie zasilania sieci dystrybucyjnej	Ograniczenia na punktach wejścia do systemu dystrybucyjnego wynikają z ograniczeń sieci zasilającej i niewystarczającej przepustowości stacji gazowych. W konsekwencji mogą mieć miejsce ograniczenia w przyłączeniu nowych odbiorców oraz realizacji nowych gazyfikacji. Dodatkowo może nastąpić utrata odbiorców końcowych na rzecz konkurencji bezpośredniej lub substytucyjnej z uwagi na pełne zarezerwowanie możliwości finansowania inwestycji przyłączeniowych, ponad te zakontraktowane.
Ryzyko niestabilności otoczenia regulacyjnego na poziomie krajowym i unijnym	Ryzyko związane jest z toczącym się procesem kształtowania się długoterminowych przepisów sektorowych. W zakresie dynamiki zmian wyróżnić można wytyczne techniczne dla budynków (np. zaostrzenie granicznej wartości energii pierwotnej (EP)) oraz uzależnienia od efektywności energetycznej urządzeń i preferencji stosowania OZE. Uzasadnione jest wykorzystanie gazu ziemnego jako paliwa przejściowego stanowiącego pomost w procesie transformacji energetycznej i osiągnięcia neutralności klimatycznej. Patrząc przez pryzmat energetycznego wykorzystania energii trend zmian już jest zauważalny w oszczędności energii na skutek realizowanych przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (np. termomodernizacje budynków, urządzenia wyższej klasy energetycznej), jak i w synergii z OZE (np. kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, pompy ciepła). Te działania wpływają na zmianę (zmniejszenie) jednostkowego zapotrzebowania na energię w grupie odbiorców końcowych. Materializacja ryzyka skutkować może ustaleniem stawek taryfowych na poziomie niezapewniającym oczekiwanego zwrotu z kapitału zainwestowanego w dystrybucję paliw gazowych. Działaniem zabezpieczającym przed materializacją ryzyka jest dążenie do wdrożenia zmian prawnych oraz porozumienie w tym obszarze z URE.
Roszczenia właścicieli nieruchomości	Ryzyko związane jest z brakiem uregulowania trwałego tytułu prawnego do nieruchomości na etapie realizacji inwestycji oraz wzrostem świadomości prawnej właścicieli nieruchomości. Do konsekwencji materializacji ryzyka zaliczyć można wysokie oczekiwania właścicieli nieruchomości co do stawki wynagrodzenia za zajęcie lub ograniczenie użytkowania nieruchomości, eskalację postępowań sądowych, koszty sądowe, roszczenia o usunięcie lub przebudowę infrastruktury, roszczenia związane bezumownym korzystaniem z nieruchomości oraz konieczność zawiązywania rezerwy na bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Substytucja	Ryzyko substytucji związane jest z pojawieniem się niższych kosztów użytkowania paliw alternatywnych oraz brakiem dostępności i przepustowości sieci gazowej. Ryzyko może wynikać z braku możliwości korzystania z szerokiego katalogu narzędzi marketingowych ze względu na charakter prowadzonej działalności – rozdzielenie działalności dystrybucyjnej od handlowej, a także wynikać może z kierunków rozwoju polityki energetycznej państwa czy notowań paliw na giełdach. Materializacja ryzyka substytucji może skutkować ograniczeniami wzrostu przychodów i wolumenu oraz spadkiem efektywności wybudowanych sieci.
Ograniczenie kwoty alokacji środków UE na finansowanie projektów z obszaru dystrybucji	Ryzyko wynika z priorytetyzacji kierunków alokacji środków przyjętej przez instytucje rozdziału środków UE. Tym samym może to skutkować brakiem możliwości finansowania zgłoszonych projektów lub niską efektywnością inwestycji, które nie otrzymają dofinansowania. Mechanizmem zaradczym jest promowanie potrzeb Spółki w instytucjach rozdziału środków UE oraz wdrożone Regulaminy RTE w zakresie oceny projektów potencjalnie kwalifikujących się do dofinansowania.
Ograniczone możliwości rynku wykonawców inwestycji	Ryzyko wynika z niedostatecznej liczby wykwalifikowanych wykonawców, pogorszenia konkurencyjności na rynku wykonawców, wzrostu kosztów pracy, utrudnionego dostępu do materiałów i usług, będących skutkiem pandemii COVID 19. Konsekwencją materializacji ryzyka może być wolniejsza niż zakładana realizacja zaplanowanego procesu inwestycyjnego.
Brak długoterminowej polityki regulacyjnej	Ryzyko związane jest z brakiem długoterminowych zasad kształtowania poziomu taryfy dystrybucyjnej. Materializacja ryzyka skutkować może ustaleniem stawek taryfowych na poziomie niezapewniającym oczekiwanego zwrotu z kapitału zainwestowanego w dystrybucję paliw gazowych oraz pojawieniem się trudności z zatwierdzeniem każdej kolejnej taryfy. Działaniem zabezpieczającym przed materializacją ryzyka jest dążenie do wdrożenia zmian prawnych zobowiązujących Prezesa URE do ustalenia wieloletniego modelu regulacji taryfy, wypracowanie modelu regulacyjno-taryfowego oraz porozumienie w tym obszarze z URE.
Działalność regulowana, decyzje administracyjne w segmencie Obrót i Magazynowanie	Z dniem 31 maja 2022 roku upływa okres obowiązywania decyzji z dnia 16 maja 2012 roku (z późn. zm.) o udzieleniu Spółce koncesji na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach magazynowych na okres od 1 czerwca 2012 roku do 31 maja 2022 roku („Koncesja”) oraz decyzji z dnia 22 maja 2012 roku (z późn. zm.) o wyznaczeniu Spółki operatorem systemu magazynowania roku („Decyzja operatorska”). Spółka złożyła do Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 29 października 2020 roku wniosek o przedłużenie okresu obowiązywania Koncesji od dnia 1 czerwca 2022 do 31 maja 2042 r., postępowanie administracyjne nie zostało jeszcze zakończone. Wniosek o przedłużenie okresu obowiązywania Decyzji operatorskiej został złożony przez PGNiG SA, właściciela instalacji magazynowych, również w 2020 roku i do dziś postępowanie administracyjne nie zostało jeszcze zakończone.
Ryzyka w obszarze inwestycji kapitałowych (Ventures) Ryzyko związane z inwestowaniem w spółki na etapie wzrostowym Ryzyko związane z ekspozycją branżową Ryzyko związane z otoczeniem rynkowym	Ryzyko wynika z wysokiej nieprzewidywalności możliwości realizacji wyników spółek, które są przedmiotem inwestycji. Należy wskazać, iż inwestycje spółek typu ventures capital immanentnie związane są z wysokim ryzykiem. Jest to cecha projektów ujawniająca się w całym okresie inwestycji. Zarządzenie ryzkiem następuje poprzez wprowadzanie do umowy inwestycyjnej ze spółką mechanizmów na podstawie, których wskazane ryzyko można ograniczyć, ale należy wskazać iż nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie ryzyka. Spółka inwestuje w pomioty oferujące rozwiązania dla branży energetycznej oraz poszukiwawczo – wydobywczej. Brak dywersyfikacji branżowej jest jednym z ważniejszych elementów ryzyka funduszu. Spółka podejmuje starania, aby dywersyfikować portfel inwestycyjny poprzez budowanie go ze spółek, które różnią się od siebie i pochodzą z odmiennych, nieskorelowanych ze sobą sektorów. Taka dywersyfikacja ma na celu ograniczenie wpływu wahań koniunkturalnych w różnych sektorach i trendów na wycenę portfela. Z uwagi na aktualną sytuację panującą na rynku gazu, spółka identyfikuje ryzyko ograniczenia działalności inwestycyjnej związane z dostępnością środków finansowych z przeznaczeniem na inwestycje. Spółka ocenia to ryzyko, jako przejściowe do czasu ustabilizowania się cen gazu.

Ryzyka regulacyjne

Eksportuj do Excela

Ryzyko	Opis ryzyka
Obowiązek dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy	Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy określa poziomy maksymalnego udziału gazu importowanego z jednego kraju pochodzenia, w stosunku do całkowitej wielkości gazu importowanego w danym roku. W latach 2017-2022 poziom ten nie może być wyższy niż 70%. W związku z przyjętymi w rozporządzeniu dywersyfikacyjnym rozwiązaniami ryzyko regulacyjne związane z jego naruszeniem jest niskie, tak samo jak prawdopodobieństwo jego materializacji.
Europejski Zielony Ład	W 2021 r. Komisja Europejska zaprezentowała projekty aktów prawnych wdrażających politykę EZŁ. W opublikowanych projektach Komisja Europejska proponuje znaczne ograniczenie dostępnych środków finansowych dla instalacji związanych z paliwami kopalnymi oraz (wynikające z celu osiągnięcia neutralności klimatycznej) ograniczenie w dłuższej perspektywie wykorzystania paliw kopalnych.
Nowy europejski pakiet legislacyjny dla rynku gazu ziemnego	Komisja Europejska przedstawiła 15 grudnia 2021 wnioski ustawodawcze mające na celu nowelizacje przepisów dyrektywy gazowej 2009/73, rozporządzenie gazowego 715/2009 oraz rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa dostaw gazu (rozporządzenie 2017/1938). Za szczególnie ryzykowne należy uznać propozycje przepisów dotyczące mechanizmu rabatów taryfowych w zakresie LNG i magazynów związanych z bezpieczeństwem dostaw, obowiązku zapasowego oraz wzajemnego uznawania dostawców w UE/EEA.
Rozporządzenie ws. ograniczenia emisji metanu w sektorze energetycznym	Opublikowany 15 grudnia 2021 r. przez KE projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ws. ograniczania emisji metanu w sektorze energetycznym [COM(2021) 805] wprowadza szereg obowiązków związanych z pomiarami i weryfikacją, z wykrywaniem i naprawą nieszczelności (LDAR) oraz z odpowietrzaniem i spalaniem na flarach, które są bardzo restrykcyjne, wiążą się ze znacznymi nakładami finansowymi, a tym samym spadkiem konkurencyjności spółek i mogą być trudne do wypełnienia. Ponadto, w zakresie gazu importowanego brak jest korespondujących wymogów dla gazu importowanego, z uwagi na fakt, że wymogami unijnymi nie można objąć spółek państw trzecich. W zamian nałożono obowiązki informacyjne na spółki importujące gaz.

Ryzyko braku zgodności

Eksportuj do Excela

Opis zakresu zmian i wpływu ryzyka braku zgodności na GK PGNiG

Ryzyko	Opis ryzyka
Ryzyko braku zgodności	W PGNiG istnieje wyodrębniona funkcjonalnie oraz organizacyjnie funkcja compliance. Model systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności zakłada istnienie wyspecjalizowanych liderów merytorycznych w poszczególnych obszarach ryzyk braku zgodności (tzw. zarządzających obszarami ryzyka braku zgodności), na których spoczywa podstawowy ciężar wsparcia w przestrzeganiu standardów zgodności. Od 2020 r. stosuje się w Spółce „Procedurę zarządzania ryzykiem braku zgodności w PGNiG” (Program zgodności”), która formalizuje obowiązujący w Spółce model zarządzania zgodnością. Ryzyka braku zgodności (ryzyka naruszeń standardów zgodności) mogą powstać w licznych obszarach ryzyk braku zgodności i przejawiać się: bezpośrednio w wymiarze finansowym, jako kary, odszkodowania, zadośćuczynienia i inne należności, do których zapłaty Spółka może być zobowiązana; w utracie przez Spółkę dobrej reputacji, co może również mieć swoje reperkusje finansowe; w działalności operacyjnej Spółki, oraz; w zakresie wartości dla interesariuszy, w tym akcjonariuszy. W ramach przeciwdziałania korupcji, w GK PGNiG obowiązuje „Polityka przeciwdziałania korupcji i nadużyciom w GK PGNiG”, a dodatkowo – w PGNiG – „Procedura antykorupcyjna i prezentowa PGNiG S.A.”, która stanowi akt wykonawczy do powyższej polityki. Wewnętrzne akty normatywne, o których mowa w poprzednim zdaniu, zostały przyjęte w 2021 roku i zastąpiły wewnętrzny akt normatywny obowiązujący wówczas w tym zakresie. Ponadto, w GK PGNiG funkcjonuje „System zarządzania etyką i Compliance w GK PGNiG”, którego skutkiem było zintegrowanie obszarów etyki i compliance w ramach Działu Compliance. W GK PGNiG obowiązuje również „Polityka transparentności Menadżerów”, której podstawowym zadaniem jest eliminowanie ryzyka konfliktu interesów oraz występowania nieprzejrzystości w procesach decyzyjnych w ramach GK PGNiG. W GK PGNiG obowiązuje także „Kodeks Etyki GK PGNiG”, bazujący na czterech wartościach: jakości, wiarygodności, odpowiedzialności i partnerstwie. W PGNiG obowiązuje także – zaktualizowana w 2021 roku – „Procedura zgłaszania i rozpatrywania zgłoszeń nieprawidłowości w PGNiG S.A.”, określająca zasady zgłaszania naruszeń prawa oraz procedur i standardów etycznych, a także tryb ich rozpatrywania. Na podstawie ww, aktu normatywnego w Spółce obowiązuje wewnętrzny i zewnętrzny kanał zgłaszania nieprawidłowości. Od 2020 r. funkcjonuje także zewnętrzny kanał zgłaszania nieprawidłowości poprzez formularz na stronie internetowej Spółki.

Ryzyko

Opis ryzyka

Ryzyko braku zgodności

W PGNiG istnieje wyodrębniona funkcjonalnie oraz organizacyjnie funkcja compliance. Model systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności zakłada istnienie wyspecjalizowanych liderów merytorycznych w poszczególnych obszarach ryzyk braku zgodności (tzw. zarządzających obszarami ryzyka braku zgodności), na których spoczywa podstawowy ciężar wsparcia w przestrzeganiu standardów zgodności. Od 2020 r. stosuje się w Spółce „Procedurę zarządzania ryzykiem braku zgodności w PGNiG” (Program zgodności”), która formalizuje obowiązujący w Spółce model zarządzania zgodnością. Ryzyka braku zgodności (ryzyka naruszeń standardów zgodności) mogą powstać w licznych obszarach ryzyk braku zgodności i przejawiać się:

bezpośrednio w wymiarze finansowym, jako kary, odszkodowania, zadośćuczynienia i inne należności, do których zapłaty Spółka może być zobowiązana;
w utracie przez Spółkę dobrej reputacji, co może również mieć swoje reperkusje finansowe;
w działalności operacyjnej Spółki, oraz;
w zakresie wartości dla interesariuszy, w tym akcjonariuszy.

W ramach przeciwdziałania korupcji, w GK PGNiG obowiązuje „Polityka przeciwdziałania korupcji i nadużyciom w GK PGNiG”, a dodatkowo – w PGNiG – „Procedura antykorupcyjna i prezentowa PGNiG S.A.”, która stanowi akt wykonawczy do powyższej polityki. Wewnętrzne akty normatywne, o których mowa w poprzednim zdaniu, zostały przyjęte w 2021 roku i zastąpiły wewnętrzny akt normatywny obowiązujący wówczas w tym zakresie. Ponadto, w GK PGNiG funkcjonuje „System zarządzania etyką i Compliance w GK PGNiG”, którego skutkiem było zintegrowanie obszarów etyki i compliance w ramach Działu Compliance. W GK PGNiG obowiązuje również „Polityka transparentności Menadżerów”, której podstawowym zadaniem jest eliminowanie ryzyka konfliktu interesów oraz występowania nieprzejrzystości w procesach decyzyjnych w ramach GK PGNiG. W GK PGNiG obowiązuje także „Kodeks Etyki GK PGNiG”, bazujący na czterech wartościach: jakości, wiarygodności, odpowiedzialności i partnerstwie. W PGNiG obowiązuje także – zaktualizowana w 2021 roku – „Procedura zgłaszania i rozpatrywania zgłoszeń nieprawidłowości w PGNiG S.A.”, określająca zasady zgłaszania naruszeń prawa oraz procedur i standardów etycznych, a także tryb ich rozpatrywania. Na podstawie ww, aktu normatywnego w Spółce obowiązuje wewnętrzny i zewnętrzny kanał zgłaszania nieprawidłowości. Od 2020 r. funkcjonuje także zewnętrzny kanał zgłaszania nieprawidłowości poprzez formularz na stronie internetowej Spółki.